2019 yılında GEF- SGP’den alınan destek ile “Güçlü Sivil Toplum Etkin Doğa Koruma” projesine başladık. Amacımız doğa koruma kuruluşlarının daha etkin çalışabilmesi için gönüllü katılımını artırmak ve katılımcıların doğa koruma konusunda bilgi ve becerilerini geliştirmekti.
Belirlediğimiz 5 pilot ilde 4 proje ortağı STK ile doğa koruma atölyeleri adıyla düzenlenen eğitimlerle katılımcıların bilgi ve becerileri artırarak kapasite gelişimi sağlamak ve doğa koruma konusunda yetişmiş eleman ihtiyacının giderilmesine yönelik adımlar atmak istemiştik. Projenin sloganını “Doğaya Güç Kat” olarak belirledik ve sosyal medya hesaplarını bu isimle oluşturduk. Proje döngüsü yönetimi, kıyı alanlarının korunması ve savunuculuk, orman biyolojik çeşitliliği ve korunması, türlerin izlenmesi ve izleme yöntemleri, tür eylem ve alan yönetim planları hazırlama gibi eğitimler verdik. Bu projenin uygulama esnasında yereldeki STK’ların doğa korumada etkinliğinin az olduğunu, mücadelelerin duyurulamadığı, av ve sulak alan gibi STK’ların söz ve oy hakkı olduğu komisyonlarda katılımın çok düşük olduğunu ve STK’ların üye ve gönüllülük açısında da sıkıntılar yaşadığını gördük.
Avrupa Birliği Türkiye Delegasyonu tarafından yürütülen Sivil Toplum Aracı ve Medya Programı – Sivil Toplum Ağlar ve Platformlar Destekleme Programında açılan hibe fonunu STK’ların yerelde etkinliklerini artırmak amacıyla değerlendirmek istedik. Proje hazırlıklarına başladık, öncelikle hedeflerimizi belirledik. İl ve ilçe av komisyonları, Mahalli sulak alan komisyonları gibi yerelde STK’ların kanunen katılımının tanımlandığı platformlarda STK katılımının olmadığı olsa bile etkinliklerinin çok az olduğunu görmüştük. Doğa koruma alanında etkinlik gösteren 35 STK ile görüşmeler yaparak hem mevcut durumları hem de ihtiyaçları soruldu, hazırlanan proje fikri anlatılarak destek istendi. Projeye destek veren STK’lardan 7 bölgeyi temsil edecek şekilde proje ortakları (Antakya Doğa Sanat ve Turizm Derneği, Diyarbakır Çevre Gönüllüleri Derneği, Doğu Akdeniz Araştırma Derneği, Hemşin Yaşam Derneği, Koza Dağcılık Kültür Sanat Spor Kulübü Derneği, NATURA Doğa ve Kültür Koruma Derneği ve Toy Gençlik Derneği) belirlendi Doğaya Güç Kat adı ile proje sunuldu. Kabul edilen proje 2020 Ocak ayında başladı. Yüz yüze görüşmelerin, eğitim ve toplantı faaliyetlerinin ağırlıklı olduğu proje, henüz başlamışken Covid-2019 salgını etkisinde kaldı. Proje tasarlandığından farklı ilerlemek zorunda kaldı. Yüz yüze ziyaretlerin yerini telefon görüşmeleri ve online tanışmalara bıraktı. Tanıtım toplantılar da çevrimiçi yapıldı. 1 yıllık süreçte bir araya gelinemedi. İlk yüz yüze toplantı 30 ilden 46 STK katılımı ile 11-12 Eylül 2021 tarihlerinde Ankara’da yapıldı. Yereldeki komisyonları anlatmak üzere Tarım ve Orman Bakanlığı’na bağlı Su Yönetimi Genel Müdürlüğü’nden ve Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü Avcılık Şubesi ve Sulak Alanlar Şubesinden uzmanlar ve AB Delegasyonu’ndan katılım gerçekleşti. Toplantıda STK ihtiyaçları belirlendi, komisyonlarla ilgili mevcut durum ortaya koyuldu, sorun analizi yapıldı çözüm önerileri ele alındı. 90 kişinin katıldığı toplantıda katılımcılar kamu- STK işbirliğinin zayıflığına ve sivil toplum kuruluşları arasındaki iletişim eksikliği gibi sorunlara dikkat çekildi.
27-28-29 Kasım 2021 tarihlerinde İzmir’de Ağın Kuruluş çalıştayı yapıldı. 42 ilden 62 STK toplam 110 kişinin katıldığı ve iki gün süren toplantının ilk gününde Türkiye’deki çevre ile ilgili ağ yapılanmaları hakkında deneyim paylaşımı yapıldı. Zehirsiz Sofralar Platformu adına Oya Ayman, Kazdağları Ekoloji Platformu adına Süheyla Doğan ve Temiz Hava Platformu adına Ceren Pınar Gayretli sahadaki platform/ağ deneyimlerini aktardı. STK’lar arasındaki iletişimi güçlendirecek bir ağ yapılanmasının nasıl olması ve bu ağın nasıl çalışması gerektiği üzerine konuşuldu. Ağ organları ve ağ mutabakat metni üzerine çalışmanın gerçekleştirildiği toplantıda sivil toplum kuruluşlarının karar mekanizmalarında yer alması ve kararları etkileyebilmesi için kapasitelerinin, özgüven ve müzakere bilgi beceri yeterliliklerinin güçlendirilmesi için DGK olarak neler yapılabileceği tartışıldı.
Ağ’a katılan STK’lar savunuculuk, lobicilik, stratejik plan, gönüllü yönetimi, kaynak geliştirme, müzakere yöntemleri, çatışma yönetimi gibi başlıklarda çeşitli eğitimler aracılığıyla desteklerin verilmesi kararlaştırıldı. Bu çalıştay ile ağın adı “Doğaya Güç Kat” projenin ve ağın mottosu “Güçlü Sivil Toplum Etkin Doğa Koruma” olarak belirlendi.
Covid-19 salgını yasaklarının hafiflemesi ile birlikte projede ertelenen illerdeki STK ziyaretleri ve eğitimler yapıldı, 6 ayda 1 genel kurul, 2 ayda bir yürütme kurulu toplantıları düzenlendi. Proje faaliyetlerinden Doğa Danış birimi kuruldu, işletilmeye başlandı. Doğa Danış kapsamında seçilen çevre mücadelelerine destekler verildi, sosyal medya paylaşımları ve basın bültenleri hazırlandı paylaşıldı. Ağa katılan STK sayısı 87’ye gözlemci sayısı ise 10’a yükseldi. 2020 yılından itibaren 150’den fazla doğa koruma mücadelesi veren STK ve oluşumla temasa geçildi. Ocak 2024 yılında bitecek olan proje her bölgede seçilen delegelerle oluşan Yürütme kurulu ve etik kurulları ile kurulan ağ ile birlikte devam edecek.